Z tego artykułu dowiesz się, jak osoby uchodźcze z niepełnosprawnością mogą ubiegać się o bezpłatną rehabilitację w Polsce. Opisujemy kryteria uprawniające do skorzystania z rehabilitacji w ramach polskiego systemu opieki zdrowotnej i szczegóły procesu leczenia w naszym kraju. Podpowiadamy także, jakie informacje na temat tego jakie organizacje pozarządowe i w jakim zakresie udzielają pomocy osobom uchodźczym z niepełnosprawnościami.
Kto jest uprawniony do rehabilitacji w Polsce?
Dzięki Ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy osoby z Ukrainy, które przekroczyły granicę po 24 lutego 2022 r., są uprawnione do opieki medycznej. Świadczenia otrzymują w podobnym zakresie co osoby z Polski. Wyjątek stanowią leczenie uzdrowiskowe oraz rehabilitacja uzdrowiskowa [1].
Co istotne, aby być uprawnionym do świadczeń, niekoniecznie trzeba mieć ukraińskie obywatelstwo. Opieką objęto także:
- żony i mężów osób z Ukrainy, którzy nie mają ukraińskiego obywatelstwa, ale przybyły do Polski po 24 lutego 2022 r.,
- obywateli Ukrainy z Kartą Polaka,
- członków najbliższej rodziny obywatela Ukrainy z Kartą Polaka przybyłych do Polski po 24 lutego 2022 roku.
Jak działa rehabilitacja w polskim systemie ochrony zdrowia?
Świadczenia medyczne dla osób z Ukrainy są finansowane w taki sam sposób jak dla obywateli Polski. To oznacza, że opłacane są z budżetu państwa za pośrednictwem Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ).
Dowiedz się więcej: Jak działa NFZ? Publiczna opieka medyczna dla uchodźców z Ukrainy
W ramach NFZ pacjenci mogą liczyć na rehabilitację w warunkach ambulatoryjnych, domowych, stacjonarną lub w ośrodku dziennym [2]. Do podjęcia rehabilitacji potrzebne jest skierowanie od lekarza, który współpracuje z NFZ. Lekarz wystawiający skierowanie wybiera, która z form leczenia jest właściwa dla danego pacjenta [3].
Długość i liczba zabiegów refundowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia zależy od formy, w jakiej prowadzona jest rehabilitacja.
- W warunkach ambulatoryjnych finansowane jest do 5 zabiegów dziennie w dziesięciodniowym cyklu terapeutycznym.
- W warunkach domowych pacjentowi przysługuje rehabilitacja do 80 dni zabiegowych w roku kalendarzowym. Odbyć można do 5 zabiegów dziennie.
- Rehabilitacja w ośrodku lub oddziale dziennym trwa od 15 do 30 dni zabiegowych, w czasie których wykonywanych może być 5 zabiegów dziennie.
Rehabilitacja ambulatoryjna i w warunkach domowych
- Na rehabilitację ambulatoryjną, czyli odbywającą się w odpowiednim gabinecie, może skierować każdy lekarz mający kontrakt z NFZ. Jeżeli jednak schorzenie jest poważniejsze, konieczne będzie skierowanie od lekarza specjalisty, np. rehabilitacji ogólnej, rehabilitacji medycznej, chirurgii ortopedycznej, rehabilitacji narządu ruchu czy ortopedii i traumatologii. W przypadku dorosłych skierowanie jest ważne 30 dni. Znaczy to, że pacjent musi w tym czasie zgłosić się do miejsca, gdzie będzie odbywać rehabilitację. W przypadku dzieci z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego zabiegi mogą odbywać się na podstawie jednego skierowania w ciągu roku, wystawionego przez lekarza specjalistę.
- Na rehabilitację w warunkach domowych można zostać skierowanym w przypadku, gdy pacjent nie porusza się samodzielnie i nie ma możliwości dotarcia do gabinetu na rehabilitację ambulatoryjną. NFZ wskazało, że chodzi przede wszystkim o osoby w stanie wegetatywnym lub osoby z:
- ogniskowymi uszkodzeniami mózgu;
- ciężkimi uszkodzeniami centralnego i obwodowego układu nerwowego;
- uszkodzeniami rdzenia kręgowego;
- chorobami przewlekłymi, takimi jak: zanik mięśni, choroba Parkinsona, zapalenie wielomięśniowe, guzy mózgu, reumatoidalne zapalenie stawów;
- chorobami zwyrodnieniowymi stawów.
Rehabilitacja w ośrodku dziennym i formie stacjonarnej
- Rehabilitacja w ośrodku dziennym przysługuje osobom, których stan zdrowia nie pozwala na fizjoterapię w warunkach ambulatoryjnych i które nie wymagają całodobowej opieki medycznej. Skierowanie na rehabilitację w takim trybie wystawiają lekarze specjaliści zajmujący się danym schorzeniem. Zabiegi w ośrodku dziennym stosuje się na przykład w przypadku dzieci do 18. roku życia z zaburzeniami wieku rozwojowego. Na zajęcia rehabilitacyjne w takim ośrodku mogą zostać skierowane także osoby w wieku od 18 do 25 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (dotyczących upośledzenia w stopniu głębokim). W przypadku najmłodszych z zaburzeniami wieku rozwojowego skierowanie może wystawić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej lub specjaliści: neonatologicznej, rehabilitacyjnej, ortopedii i traumatologii narządu ruchu, neurologicznej, reumatologicznej, chirurgii dziecięcej, endokrynologii dziecięcej, diabetologii dziecięcej.
- W formie stacjonarnej rehabilitowane są osoby, które ze względu na kontynuację leczenia wymagają stosowania kompleksowych świadczeń rehabilitacyjnych oraz całodobowego nadzoru lekarskiego i pielęgniarskiego. Rehabilitacja w systemie stacjonarnym przeprowadzana jest często w następstwie przebytego udaru, a także bezpośrednio po urazach, operacjach oraz amputacjach.
Warto zaznaczyć, że osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać ze świadczeń rehabilitacyjnych poza kolejką oczekujących.
Czytaj dalej: Orzeczenie o niepełnosprawności: jak je uzyskać? – MapujPomoc.pl
Jak znaleźć przychodnię lub lekarza mówiącego po ukraińsku lub rosyjsku?
W Polsce dotychczas nie uregulowano kwestii pomocy pacjentom niemówiącym po polsku. W internecie są jednak dostępne wyszukiwarki, które mogą pomóc osobom z Ukrainy w znalezieniu wsparcia w odpowiednim języku. Są to:
medicalhelp.pl – Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej uruchomiło wyszukiwarkę, umożliwiającą znalezienie placówki medycznej, w której personel mówi po ukraińsku, rosyjsku lub angielsku.
lekarzedlaukrainy.pl – to platforma dedykowana wszystkim uchodźcom, którzy potrzebują porady medycznej. Współpracujący z nią specjaliści oferują bezpłatne wizyty stacjonarne i teleporady.
Narodowy Fundusz Zdrowia prowadzi infolinię pod numerem 800 190 590. Infolinia jest całodobowa i udziela informacji także w języku ukraińskim. Dzwoniąc pod ten numer, można, między innymi, dowiedzieć się, gdzie znaleźć odpowiedniego lekarza.
Organizacje udzielające pomocy osobom uchodźczym z niepełnosprawnościami
Poza rehabilitacją w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia w Polsce istnieją także fundacje i organizacje pozarządowe, które udzielają pomocy w rehabilitacji osobom z niepełnosprawnościami i w swoich działaniach wspierają także osoby uchodźcze.
Stowarzyszenie MUDITA – wspiera osoby z niepełnosprawnościami i, co niemniej ważne, ich rodziny. Stowarzyszenie przede wszystkim udziela wsparcia informacyjnego, pomagając w:
- znalezieniu specjalistów (m.in. lekarzy, terapeutów) z różnych dziedzin, ośrodków i placówek diagnostycznych, terapeutycznych, rehabilitacyjnych lub edukacyjnych,
- formalnościach związanych z otrzymaniem orzeczeń o niepełnosprawności, świadczeń i zasiłków opiekuńczych; programów asystencji osobistej, opieki wytchnieniowej czy SUO – specjalistycznych usług opiekuńczych i innych uprawnień dla rodziców dziecka niepełnosprawnego oraz innych opiekunów i opiekunek OzN,
- szukanie odpłatnej opieki dla dzieci i dorosłych z niepełnosprawnością,
- w innych trudnych i nietypowych sprawach związanych z opieką nad niepełnosprawnym dzieckiem lub innym członkiem rodziny.
MUDITA udziela też pomocy psychologicznej i wytchnieniowej rodzinom opiekującym się osobami z niepełnosprawnościami. Informacje można uzyskać od poniedziałku do piątku w godzinach od 10.00 do 16.00 pod numerem telefonu: +48 539 866 471, oraz pod adresem: [email protected].
Czytaj dalej: Stowarzyszenie Mudita o wsparciu informacyjnym i asystenturze dla uchodźców z niepełnosprawnościami
Fundacja Życie Pełne Możliwości – ma siedzibę w Krakowie i oferuje bezpłatną pomoc każdej osobie z niepełnosprawnością przybyłej z Ukrainy. Fundacja pomaga odnaleźć się w polskim systemie zdrowia, a także w zdobyciu dofinansowania do sprzętu rehabilitacyjnego (wózki
inwalidzkie, łóżka rehabilitacyjne, pionizatory). Do organizacji można zgłosić się również z prośbą o pomoc w formalnościach związanych z uzyskaniem orzeczenia o stopniu niepełnosprawności i skorzystać z bezpłatnych konsultacji lekarskich potwierdzających prawo do bezpłatnego sprzętu rehabilitacyjnego. Na swojej stronie Życie Pełne Możliwości udostępniło numer, pod który mogą dzwonić osoby mówiące w języku ukraińskim: +48 571 242 427.
Stowarzyszenie Centrum Rozwoju Edukacji Obywatelskiej CREO – poznańska organizacja prowadzi projekt, w ramach którego przekazuje nieodpłatnie sprzęt dla osób z Ukrainy z niepełnosprawnością. Z CREO można się skontaktować pod numerem telefonu: +48 690 251 119 lub mailowo: [email protected].
Agencja Zatrudnienia Fundacji Fuga Mundi – ziała w Lublinie, Kielcach, Rzeszowie i Radomiu. Agencja specjalizuje się w aktywizacji i wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnością. W zeszłym roku Fuga Mundi wydała informator dla osób z niepełnosprawnościami, które przybyły z Ukrainy i chciałyby podjąć pracę w Polsce. Znajdziesz go tutaj.
Baza punktów wsparcia dla uchodźców z niepełnosprawnościami
Jeśli jesteś osobą uchodźczą z niepełnosprawnością i szukasz różnorodnych form wsparcia, zachęcamy również do skorzystania z bazy Mapuj Pomoc. Wystarczy, że wybierzesz konkretny region kraju (województwo lub miasto) oraz kategorię wsparcia (pomoc medyczna, prawna, finansowa, etc.). Wybierz filtr „wsparcie grup wrażliwych”, gdzie znajdziesz wyróżnione „osoby z niepełnosprawnościami”. Nasza mapa pomoże Ci znaleźć organizacje i instytucje, które ułatwią Ci odnalezienie się w polskim systemie ochrony zdrowia.