Wojna dzieli – nie tylko w sensie politycznym, ideologicznym czy terytorialnym, lecz także dosłownie. Wiele osób traci ze sobą kontakt w wojennej zawierusze czy w trakcie ucieczki, tak w samej Ukrainie, jak i po przekroczeniu granicy w poszukiwaniu schronienia. Rodzice i krewni poszukują tysięcy dzieci wywiezionych do obozów na okupowanych terenach lub w głąb Rosji.
Giną nie tylko obywatele Ukrainy, ale też inni zaangażowani w trwającą od 2014, a osiem lat później przeobrażoną w krwawą wojnę inwazję: dziennikarze, zagraniczni kombatanci, przedstawiciele NGOs-ów, żołnierze ukraińscy i rosyjscy.
Zgłoszenie zaginięcia krok po kroku
Sposób poszukiwań różni się pod względem tego, kto i w jakim kraju zaginął. Poniżej wskazujemy miejsca, w których można zgłosić się po pomoc, oraz pierwsze kroki, jakie podjąć jako poszukująca(-cy).
Mój bliski zaginął na terenie Ukrainy: gdzie szukać pomocy?
Przede wszystkim należy skontaktować się ze znajomymi i krewnymi, którzy mogą mieć informacje o miejscu pobytu danej osoby, oraz sprawdzić miejsca, do których najprawdopodobniej udałaby się w kryzysowej sytuacji.
Kolejny krok to telefon pod numery alarmowe 103 lub 1503 (z terenu Ukrainy), gdzie możemy uzyskać informacje o niedawno przyjętych do szpitala, lub w innych krajach Europy pod numer 112.
W przypadku potwierdzenia podejrzenia zaginięcia konieczny jest kontakt z Narodową Policją Ukrainy. Można to zrobić, dzwoniąc pod 102 oraz pod bezpłatny, czynny całodobowo numer 0800500202, a także pod adresem e-mail: [email protected].
Zgłoszenia przyjmują ponadto ukraińskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Narodowe Biuro Informacji (National Information Bureau) pod numerem 1648. Osoby dzwoniące z zagranicy powinny wybrać numer +380 44 287 81 65. Infolinia działa 24 godziny na dobę.
W Ukrainie działa również Rzecznik ds. Osób Zaginionych w Szczególnych Okolicznościach. Koordynuje infolinię dla poszukujących, zarówno bliskich wojskowych, jak i cywilnych, oraz współpracuje z Krajowym Biurem Informacyjnym Ministerstwa Reintegracji:
- infolinia działa pod numerem 0800 339 247 i jest czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00–18:00;
- w weekendy informacje przyjmowane zdalnie za pomocą na platformach Telegram i Viber (na numer 095 896 0421);
- e-maile można kierować na [email protected].
W protokole o zaginięciu należy podać szczegółowe informacje o osobie, dane paszportowe, opis wyglądu z ewentualnymi znakami specjalnymi (cechy wyglądu, obecność tatuaży i blizn, ubrania, jakie dana osoba miała na sobie w chwili zaginięcia itp.) oraz inne dane, które mogą pomóc w poszukiwaniach (numer telefonu komórkowego, dane samochodu itp.).
Bazy poszukiwań
Po oficjalnym zgłoszeniu można uruchomić inne kanały poszukiwań. Najważniejsze to:
- kanał na Telegramie będący jedną z największych baz służących do poszukiwania dzieci i dorosłych, łatwy w nawigacji dzięki hashtagom z nazwami miast. Możesz dołączyć do niego tutaj;
- chat na Telegramie – aby z niego skorzystać, należy wypełnić formularz Google, który następnie zostanie wysłany do ochotników obrony terytorialnej;
- chatbot do poszukiwania zaginionych w Charkowie – potrzebne będą szczegółowe informacje o zaginionej osobie, jakich udzielimy, odpowiadając na pytania zawarte w formularzu;
- ogólna baza Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Ukraińskie MSW zbiera też informacje o rzeczach zagubionych, broni, posiada bazę niezidentyfikowanych ciał oraz osób, które nie mogą udzielić informacji o sobie (zaginione dzieci, osoby chore i starsze, które mają trudności z samodzielną identyfikacją). Bazę znajdziesz tutaj.
Pomocą w poszukiwaniach służą też organizacje pozarządowe. O tym, jakie procedury podjąć i jak krok po kroku można zgłosić zaginięcie, przeczytać można w skierowanym do obywateli Ukrainy poradniku organizacji Itaka.
Straciłam(-łem) kontakt z bliską osobą w Polsce: co zrobić?
Obywatele Ukrainy mogą dowiedzieć się, jak na terenie Polski zgłosić zaginięcie, korzystając ze strony stworzonej przez Fundację Itaka. Wypełnienie krótkiego formularza pozwala Itace szybko podjąć działania, m.in. poprzez powiadomienie partnerów fundacji w innych krajach Europy (np. Missing Persons International Network czy Missing Children Europe).
Po agresji Rosji na Ukrainę w Polsce powstało Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych Komendy Głównej Policji:
- osoby dzwoniące z terenu kraju mogą kontaktować się z centrum pod numerem + 48 47 72 123 07;
- pod adresem e-mail: [email protected] policja przyjmuje i udziela informacji w sytuacjach związanych z zaginięciem osób, które przekroczyły granicę RP w czasie wojny.
Poszukiwania zaginionych bliskich i łączenie rozproszonych rodzin wspiera też UNHCR. Więcej informacji można znaleźć tutaj:
Zgłaszać można się ponadto do Krajowego Biura Informacji i Poszukiwań Polskiego Czerwonego Krzyża. PCK współpracuje z wieloma organizacjami z całej Europy, co pozwala na szybki przepływ działań i podjęcie międzynarodowych poszukiwań.
Gdzie zgłosić zaginięcie dziecka?
Szczególne narzędzia dedykowane są poszukiwaniu dzieci. Kancelaria Prezydenta wspólnie z UNICEF i Ministerstwem Polityki Społecznej Ukrainy stworzyła tego bota, dzięki któremu można m.in. zgłosić zaginięcie najmłodszych.
Na terenie Ukrainy poza wyżej wymienionymi organami poszukiwania prowadzi Fundacja Magnolia NGO – ukraiński operator ogólnoeuropejskiego numeru 116 000 – Telefonu w Sprawie Zaginionego Dziecka i Nastolatka, oraz Save Ukraine, organizacja poszukująca także najmłodszych przymusowo deportowanych na teren Rosji lub okupowanych przez nią terenów.
Poszukiwania ukraińskich dzieci wspiera ponadto Missing Children Europe oraz International Centre for Missing and Exploited Children.
Jeśli dziecko zaginęło już na terytorium Polski, zaginięcie zgłosić należy do Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych Komendy Głównej Policji pod numerem +48 47 72 510 05. Można wybrać także rozmowę z policjantem online.
Podejrzewam, że ktoś padł ofiarą handlu ludźmi. Co zrobić?
Organem, który przyjmuje informacje, jest Wydział do Walki z Handlem Ludźmi Biura Kryminalnego KGP. Jeśli zachodzi podejrzenie, że zaginięcie związane jest z procederem handlu ludźmi, przestępstwem seksualnym, pedofilii czy pornografii dziecięcej, należy skontaktować się z Wydziałem na jeden z poniższych sposobów:
- adres e-mail: [email protected]
- tel.: + 48 47 72 56 502,
- tel.: +48 664 974 934.
Ostatnia infolinia jest wykorzystywana także do kontaktów z organizacjami pozarządowymi organizującymi wsparcie dla ofiar tych przestępstw.