Podatek dochodowy od osób fizycznych, w skrócie PIT, to jeden z podstawowych podatków obowiązujących w Polsce. Dotyczy osiąganych przez osoby fizyczne dochodów, czyli przychodów pomniejszonych o koszty uzyskania i wcześniej opłacone zaliczki.
Osoby uchodźcze z Ukrainy pracujące w Polsce również muszą odprowadzać podatek PIT, jeśli ich dochód osiągnięty przekracza kwotę wolną od podatku. W tym artykule postaramy się wytłumaczyć, czym jest podatek PIT, jak i kiedy go złożyć oraz komu przysługują od niego zwolnienia.
Czym jest podatek PIT?
Podatek PIT to podatek od dochodu pobierany przez Skarb Państwa. Osoby osiągające w Polsce dochody powyżej kwoty wolnej od podatku są zobowiązane do corocznego odprowadzenia podatku dochodowego. W Polsce obecnie kwota wolna od podatku wynosi 30 tys. zł rocznie (stan na 2023 rok).
Podatek PIT pobierany jest progresywnie, co oznacza, że im wyższy dochód, tym wyższa stawka podatku. Stawka obowiązującego podatku za 2022 rok wynosi:
- 12% od dochodów nieprzekraczających 120 tys. zł rocznie,
- 32% od dochodów powyżej 120 tys. zł rocznie.
Co jest potrzebne?
Aby rozliczyć się z podatku dochodowego w Polsce poprzez złożenie zeznania podatkowego PIT-37, trzeba posiadać co najmniej następujące dokumenty i informacje:
- numer PESEL – dotyczy osób nieprowadzących własnej działalności i niebędących czynnymi płatnikami VAT, czyli m.in. zatrudnionych na umowę o pracę czy zlecenie. Wniosek o nadanie znaleźć można tutaj;
- numer identyfikacji podatkowej (NIP) – konieczny m.in. w przypadku osób prowadzących w Polsce działalność gospodarczą. Aby otrzymać NIP, należy złożyć deklarację NIP-7 do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania;
- informacje o dochodach – dokumenty dotyczące uzyskanych dochodów (wynagrodzenia, dochody z działalności gospodarczej, inwestycji, wynajmu nieruchomości czy darowizny itp.). Dla osób pracujących na umowę zlecenia bądź umowę o pracę będzie to PIT-11 dostarczony przez pracodawcę (zob. niżej). Informacje o dochodach z innych form pracy znajdziesz tutaj;
- informacje o odliczeniach – ulgi i odliczenia podatkowe, np. ulgi na dzieci czy zasiłek rodzinny, które mogą zmniejszyć podatek;
- konto bankowe – na które zostanie zwrócony nadpłacony podatek.
Osoby, które pracowały w Polsce na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia, powinny otrzymać od pracodawcy formularz PIT-11 z informacją o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek. W formularzu tym pracodawca określa:
- kwotę, jaką pracownik zarobił w ciągu roku;
- ile z tej kwoty zostało zapłacone w podatkach;
- wynagrodzenie netto (na rękę), jakie otrzymał pracownik.
Na pracodawcy ciąży obowiązek sporządzenia raportu PIT-11 i elektronicznego złożenia go do urzędu skarbowego do 31 stycznia. Pracownicy zaś muszą otrzymać ten formularz od pracodawcy do 28 lutego. Na jego podstawie mogą samodzielnie wypełnić zeznanie podatkowe PIT-37.
O tym, co zrobić, jeśli pracodawca nie dostarczy dokumentów potwierdzających twoje zarobki, można przeczytać tutaj.
Jak złożyć zeznanie podatkowe PIT-37?
Każdy, kto osiągnął dochody w Polsce, w ciągu pierwszych trzech miesięcy po zakończeniu roku podatkowego – w 2023 roku najpóźniej do 2 maja – musi złożyć zeznanie podatkowe PIT-37. W zeznaniu podatkowym trzeba uwzględnić wszystkie dochody uzyskane w ciągu roku podatkowego, a także ewentualne ulgi podatkowe.
W celu rozliczenia podatku PIT należy najpierw określić swoje dochody oraz koszty uzyskania przychodu. Dochody obejmują zarówno wynagrodzenie za pracę, jak i inne źródła przychodów. Koszty uzyskania przychodu natomiast to wydatki związane z osiąganiem dochodów, takie jak udokumentowane koszty dojazdu do pracy czy odbytych szkoleń. Odliczać od podatku można także wydatki na cele charytatywne oraz określone prawem ulgi.
Po określeniu dochodów i kosztów można skorzystać z formularzy PIT dostępnych w internecie. Formularze te pozwalają na wyliczenie należnego podatku PIT oraz na określenie, kto jest jego płatnikiem. Warto pamiętać, że w przypadku małżeństw podatek PIT obliczany jest wspólnie.
Gdzie złożyć PIT-37?
Formularz PIT-37 można złożyć na kilka sposobów:
- w wersji elektronicznej – przez e-Deklarację lub w usłudze Twój e-PIT;
- w wersji papierowej – osobiście we właściwej placówce urzędu skarbowego albo pocztą (za potwierdzeniem odbioru), przy czym wysyłka musi odbyć się przed 2 maja 2023 roku.
Zwolnienia z podatku PIT
Zwolnione z obowiązku składania zeznań podatkowych PIT są nie tylko osoby, które osiągnęły w Polsce dochód poniżej kwoty wolnej od podatku, ale także:
- osoby pobierające zasiłki z polskiego systemu ubezpieczeń społecznych, takie jak zasiłek chorobowy, macierzyński czy opiekuńczy, czy z systemu pomocy społecznej;
- osoby, które uzyskują dochody z innych źródeł niż praca zarobkowa, ale ich łączny roczny dochód nie przekracza kwoty wolnej od podatku;
- osoby pobierające renty lub emerytury z zagranicy, jeśli Polska ma z tym krajem zawartą umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Zwolnienie z podatku PIT nie oznacza, że nie trzeba odprowadzać innych podatków czy opłat, jak składki na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne.
Jak uzyskać pomoc?
Organizacje pomocowe udzielają wsparcia również w kwestiach podatkowych. Pomoc w złożeniu deklaracji PIT oferują m.in.:
Rozwianie wszelkich wątpliwości jest o tyle istotne, że złożenie deklaracji PIT to nie prawo, a obowiązek rezydentów podatkowych w Polsce. Za jego niedopełnienie grożą konsekwencje finansowe.